Familie Derks

Een toekomstbestendig scenario

Familie Derks

Jan en Maria Derks runnen in Sint Anthonis met veel energie en toewijding al bijna veertig jaar hun boerenbedrijf. Varkenspest, MKZ-crisis, veranderende regelgeving: alles passeerde. Toen in 2018 twaalf van hun 58 koeien weg moesten vanwege een te hoge fosfaatuitstoot was de rek eruit. Er bleef te weinig over om van te leven en dit had enorme impact op Jan, Maria en hun vier volwassenen kinderen. VABIMPULS kwam luisteren, bracht rust en dacht mee. Inmiddels heeft de familie weer hoop op een mooie toekomst.

“We hebben onze vechtlust en hoop voor de toekomst hervonden”

“In 2018 zaten we er echt doorheen. We wilden nog graag vooruit, maar werden vanuit de overheid enorm op de proef gesteld. Uit wanhoop hebben we echt alles gedaan wat we konden bedenken.” Ter illustratie hiervan legt Maria twee brieven op tafel: eentje aan koning Willem-Alexander en eentje aan minister Carola Schouten. In beide brieven vraagt de familie om een regeling voor kleine bedrijven. Schouten stuurde een sympathieke, handgeschreven reactie terug, maar daar bleef het bij.

Jan (60) en Maria (60) Derks trouwden in 1983. Tegelijkertijd namen ze het bedrijf van Jan’s vader over, opgericht door opa Derks. Ze begonnen met zestig fokzeugen en koeien, maar nog in datzelfde jaar werden ze gekort op het melkquotum. Er volgde een periode met een kwart minder koeien. In 1993 werd er een nieuwe stal gebouwd met voldoende mestopslag. Na de varkenspest in 1997 stopte Jan met zijn varkens. In 2001 kwam de MKZ-crisis. Toen in 2015 het melkquotum eraf ging, investeerde de familie hun spaargeld in vijf hectare grond. Ze mochten zeventig koeien houden maar door de voortdurend veranderende regelgeving kwamen die er nooit. In 2018 kwam de opdracht tot verdere inkrimping: de koeien gaven teveel melk, en meer melk betekent meer fosfaatuitstoot… Ook waren er (kostbare) investeringen nodig, zoals een emissiearme stalvloer.

Toenemende wanhoop
Om neveninkomsten te genereren, begonnen Jan en Maria twintig jaar geleden een mini-camping en een groepsaccommodatie. Dat liep vijftien jaar lang prima, maar daarna kwam de klad erin. Ze kregen te maken met een handhaving traject vanuit de gemeente, de groepsaccommodatie voldeed niet meer aan de brandveiligheidseisen en de belangstelling voor de vijftien campingplaatsen nam af. Al met al nam de wanhoop snel toe. Hoe nu verder?

Gemeente Sint Anthonis raadde de familie aan om contact te zoeken met VABIMPULS. Na het toekennen van de eerste VAB-voucher werd deskundige en specialist Erik van Nuland aan de casus gekoppeld. Een gouden greep, zo bleek. Erik van Nuland: “De hulpvraag was heel breed. Op het melkveebedrijf moest van alles gebeuren om te voldoen aan de wet- en regelgeving, de camping vroeg om meer aandacht en er was behoorlijk wat spanning binnen het bedrijf en binnen het gezin. Aanvankelijk was ik vooral een klankbord. Ik probeerde rust en overzicht te brengen en het gezin weer met elkaar te laten communiceren.”

Eensgezindheid
Dit laatste bleek essentieel. Jan en Maria vonden al snel dat ook hun drie zonen op de hoogte moesten zijn van de situatie. Ze verdiepten zich in het vraagstuk en namen ook plaats aan de keukentafel. Samen met Erik ging het gezin in gesprek. Er wat bleek: de zonen hadden alle drie belangstelling om het bedrijf voort te zetten! Dit was nog niet eerder uitgesproken naar elkaar. Er ontstond een enorme eensgezindheid: samen gaan we door. Of zoals oudste zoon Mark het verwoordt: “We doen het met z’n allen hier, daarom gaat het lukken.” En zoon Frank: “Mede dankzij de deskundige begeleiding zijn ieders ogen geopend.”

“We hadden een heel goede klik met Erik”, benadrukt Maria. “Dat is essentieel, want alles komt op tafel: je dromen, je zorgen én alle cijfers.” Eerder spraken Jan en Maria met adviseurs van de gemeente en de LTO. “Dat was ook zinvol, maar veel zakelijker”, aldus Jan. “Je situatie werd vooral cijfermatig bekeken. De insteek van VABIMPULS is op de eerste plaats menselijk. Erik luisterde heel goed en stelde de kernvragen: Hoe gaat het met jullie? Wat willen jullie graag zelf? Pas daarna komen de cijfers op tafel. Hij wilde echt helpen, en dat doet goed.” Door de betrokkenheid van VABIMPULS werden de gesprekken met de gemeente ook beter. De wethouder en ambtenaren gingen anders naar de casus kijken.

Realistische gesprekken
Nadat Erik als deskundige de situatie en de wensen van de familie Derks in kaart had gebracht, zette hij zijn specialistische kennis op het gebied van recreatie en marketing in. Maria: “Erik adviseerde ons om te stoppen met de groepsaccommodatie. Deze voldeed niet meer aan de eisen en kostte veel tijd bij een lage opbrengst. We voerden realistische gesprekken. Nieuwe campingbezoekers komen niet vanzelf naar je toe, zo maakte hij duidelijk. Er kwam een nieuwe website en een facebookpagina, die worden onderhouden door onze dochter. Nu loopt de camping hartstikke goed: mensen vinden ons weer. Financieel specialist Jan van Schijndel van VABIMPULS maakte een analyse van het gehele bedrijf. Er moeten nog veel stappen gezet worden maar het melkveebedrijf blijkt in de basis gezond.

Toekomstscenario
De toekomst is nog niet uitgekristalliseerd. Jan en Maria willen nog wel een tijdje door. En de zonen? Wellicht nemen ze hun familietrots gezamenlijk over, gecombineerd met een loondienstverband. Om dit verder uit te werken, vragen Jan en Maria nu de voucher voor fase twee aan. Graag willen ze – opnieuw samen met Erik – een bestendig toekomstscenario uitwerken. Er zijn al stappen gezet. De familie draait op dit moment mee in een pilotproject met een mestrobot van landbouwinnovator Lely. Deze maakt de mestgangen automatisch schoon, zuigt de gierlucht weg en verwijdert de ammoniak. Ook onderzoekt Jan de mogelijkheden tot het verwerken van groenafval middels bokashi, waarbij het afval met mest wordt vermengd en vervolgens gefermenteerd.

“Ik gun onze jongens een betere toekomst”, zegt Maria geëmotioneerd. “Wij hebben altijd zo hard moeten werken, en dan nog zag het aan het einde van de maand rood. Mijn hart vindt het prachtig dat ze ons bedrijf willen voortzetten, mijn verstand vraagt zich soms nog af of het echt haalbaar is.” Maria en Jan stellen eensgezind: “Met de hulp van VABIMPULS zijn er belangrijke stappen gezet en ligt nu duidelijk op tafel dat we een familie Derks-bedrijf willen blijven. We hebben onze vechtlust en hoop voor de toekomst hervonden. We voelen ons weer gehoord.”

Een toekomstbestendig scenario

Familie Krol-Miedema

CONTACT

© Foto’s

Vormgeving en realisatie